Aksırma – Hapşırma Adabı, Sünnet ve Duaları

 Aksırma – Hapşırma Adabı, Sünnet ve Duaları

Aksırma – Hapşırma Adabı, Sünnet ve Duaları

Aksırma - Hapşırma Adabı, Sünnet ve Duaları
Aksırma – Hapşırma Adabı, Sünnet ve Duaları
  1. Ebu Hureyre (Radıyallahü Anh)’den rivayet edildiğine göre: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) buyurdu ki: "Müslüman’ın Müslüman üzerin hakkı beştir:
    1. Selam almak,
    2. Hastayı ziyaret,
    3. Cenazeye katılmak,
    4. Davete icabet etmek,
    5. Aksırana (Hapşurana) "yerhamükeallah" demek. (1)

    Bir hadisi şerifte şu ilave vardır: "Nasihat isterse, nasihat et".(2)

  2. Ebu Hureyre (Radıyallahu Anh)’den rivayetle Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) buyurdu ki: "Allah aksırmayı sever, esnemeyi sevmez. Binaenaleyh biriniz aksırıp da "Elhamdulillah" derse, onu duyan her Müslüman’ın ona "Yerhamükellah" demesi hak olur. Esneme ise, şeytandandır. Biriniz esnediği zaman elinden geldiği kadar onu önlemeğe çalışsın. Zira biriniz esneyince, şeytan ona güler."(3)
  3. Ebu Said el-Hudri (Radıyallahu Anh)’den rivayet edilen bir hadisi şerifte Resulullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Biriniz esnediği zaman elini ağzına götürsün; zira içine şeytan kaçar."(4)
  4. Ebu Hüreyre (Radıyallahu Anh)’den rivayet edildiğine göre Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu: "Biriniz aksırdığı zaman "Elhamdulillah" desin. Din kardeşi yahut yanındaki de ona "Yerhamükellah" desin. Bunu söyleyince, aksıran da "Yehdikümüllahü ve yuslihu bâleküm" (yada başak bir hadisi şerifte geçen "Yehdinâ ve Yehdikümüllah") desin."(5)

Bütün bu söylenenler sünneti kifayedir; vacip değildir. Eğer ordakilerden biri derse, diğerleri için de yeter. Ancak en faziletli olanı, her birinin ayrı ayrı demesidir. Eğer aksıran "Elhamdulillah" demezse, "Yerhamükellah" denmez. "Elhamdulillah" denildiğinde karşı tarafın duyacağı şekilde cevap verilir. Ve ayrıca Elhamdulillah demesini unutan kimsenin hatırlatılması müstehaptır. Nitekim;

Birisi İbn-i Mübarek’in yanında hapşırmış, fakat hamdetmemiştir. Bunun üzerine İbn-i Mübarek, o zatı nazikçe uarmak düşüncesiyle: "İnsan hapşırdığında ne der?" diye sordu. Adam: "Elhamdulillah… Yani Allah’a şükürler olsun, der." cevabını verince İbn-i Mübarek:

-" Tamam Senin bu hamdine bende yerhamükallah, yani Allah seni rahmetiyle kuşatsın, derim…" buyurdu.

Ayrıca farklı rivayetlerde yukarıdaki duaların biraz uzatılmış halleride vardır dileyen yukarıdaki gibi dileyen aşağıdaki gibi de dua edebilir;

Aksıran (Hapşuran) Kişi şöyle der:

Aksıranın -Hapşuranın- Yapacağı Dua
Aksıran Yani Hapşuranın Yapacağı Dua

Duanın Arapça Okunuşu: "Elhamdü lillahi rabbi’l-âlemin. Elhamdü lillahi alâ külli hâl."
Duanın Türkçe Anlamı: "Hamdolsun alemlerin Rabbi olan Allah’a. Her durumda Allah’a şükür."

Aksırıp (Hapşurup) ve yukarıdaki gibi dua eden kişiyi gören veya duyan şöyle cevap verir:

Aksıranın Elhamdulillah Demesini duyan kişinin Duası
Duyaı Duaynın Vereceği Cevap

Duanın Arapça Okunuşu: "Yerhamüke’llâh"
Duanın Türkçe Anlamı: "Allah sana merhamet etsin."

Aksıran kişide şöyle cevap verir:

Aksıran Kişinin Kısa Cevabı
Aksıran Kişinin Kısa Cevabi Duası

Duanın Arapça Okunuşu: "Yehdinâ ve yehdîkümü’llâh."
Duanın Türkçe Anlamı: "Allah, bizi ve sizi hidayet’ten (doğru yoldan) ayırmasın."

Veya şöyle der:

Aksıranın Yapacağı Cevabi Uzatılmış Duası
Aksıranın Yapacağı Cevabi Uzatılmış Duası

Duanın Arapça Okunuşu: "Yağfirullâhu lî leküm, yehdîkümü’llâhu ve yuslihu bâleküm."
Duanın Türkçe Anlamı: "Allah beni ve sizi bağışlasın, sizi hidayette devamlı kılsın ve halinizi salaha erdirsin."

Aksıran "çok yaşa vb…" gibi "Elhamdulillah" ‘tan başka bir şey söylerse, "Yerhamükellah" demeyi hak etmez. Aksırdığı zaman sünnet olan, elini yahut elbisesini yada buna benzer bir şeyi ağzına koymak ve sesi kısmaktır.

Arşa Yükselenen Hapşırma Duası

Amir ibnu Rebia (Radıyallahu Anh) anlatıyor: "Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem’in arkasında namaz kılan birisi, namazda hapşırdı ve şu duayı okudu: "Mübarek, ihlaslı ve çok hamdle Allah’a hamdederiz, tâ Rabbimiz razı oluncaya kadar; dünya ve ahiret işindeki rızasından sonra da (hamdimize devam ederiz). Resulullah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) namazdan çıktıktan sonra:

-"Namazda dua okuyan kimdi?" diye sordu. Ancak okuyan kişi sustu. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) tekrar sordu: "Duayı kim okudu? Zira fena bir şey söylemedi." Bunun üzerine adam: "Bendim, bu dua ile sadece hayır murad ettim" dedi. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (Sallallahu Aleyhi ve Sellem);

-"(Duanız) Rahman’ın Arşına kadar yükseldi." buyurdu.(6)

Dip Notlar

  1. Buhari, Cenaiz, 1240
  2. Müslim, Selam, 2162
  3. Buhari, Edep, 6223
  4. Müslim, Zühd ve Rekaik, 2995
  5. Buhari, Edep, 6224
  6. Ebu Davud, Salat 121 (770,774); Tirmizi, Salat 296, (404); Buhari, Ezan 115, Muvatta, Kur’an 25, (1,212);Nesai, İftitah 112 (2,196)

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir